Changamoto za Kupata Ujauzito kwa Wanawake Wenye Umri Zaidi ya Miaka 35

Moja ya sababu inayoleta matatizo ya kuzaa pale umri unapokua mkubwa ni kupevushwa yai mara chache kuliko kawaida. Kadiri wanawake wanapoendelea kukua mizunguko yao ya hedhi inaanza kubadilika na mayai kushindwa kupevushwa kwa wakati. Idadi ya mayai na ubora wa mayai unapungua, mwanamke anapofika umri kati ya miaka 30 mpaka 40. Utafiti unaonyesha ubora wa mayai unaweza kuongezwa ihali idadi yake haiwezi kuongezeka. Virutubisho vya “myo-inositol”, asidi ya foliki na “melatonin” vimeonyesha kuongeza ubora wa mayai na kazi za mfuko wa mayai.

Sababu nyingine zinazofanya kupata ujauzito baada ya miaka 35 kuwa vigumu ni pamoja na:

• Maambukizi au upasuaji uliosababisha kovu kwenye tishu maeneo yanayozunguka mfuko wa mimba,mirija ya falopiani au mlango wa kizazi cha mwanamke.
• Ugonjwa wa “endometriosis”.
• Uvimbe katika mfuko wa uzazi.
• Upungufu wa uteute ndani ya mlango wa kizazi.
• Magonjwa ya kudumu/sugu kama shinikizo la damu au kisukari.

Kuharibika mimba pia ni tatizo kubwa kwa wanawake wenye umri zaidi ya miaka 35. Hii inasababishwa na ongezeko la mabadiliko ya jenetiki za uumbaji. Wanawake wenye umri kati ya miaka 35-45 wana nafasi kati ya asilimia 20-35 ya mimba kuharibika

Ni nini nifanye niongeze nafasi ya kuzaa baada ya umri wa miaka 35?

Kujaribu kujifungua baada ya miaka 35 linaweza kuwa jambo la kuelemea, lakini kuna mambo mengi ya kufanya kukusaidia kushika ujauzito haraka.Yafuatayo ni mambo ya kukumbuka:

• Andaa ratiba ya kuonana na mtaalamu wa uzazi – wewe pamoja na mshauri wako wa afya mnaweza kupitia historia ya matibabu yako, matibabu ya sasa na maisha yako kwa ujumla. Kwa kufanya hivi, kunasaidia kuyagundua matitizo na wasiwasi wowote hasa unapojiandaa kupata ujauzito baada ya miaka 35.
• Wanawake wenye umri mkubwa wanachukua mda kupata ujauzito – kuwa na imani pale unapochelewa kupata ujauzito, kumbuka wastani wa namba ya kupata ujauzito kwa wanandoa walio na umri zaidi ya mika 35 ni 1-2 kwa mwaka.
• Mwanamke aliye na afya kimwili,kiakili na kihisia anaweza kupata ujauzito – pombe,sigara na matumizi ya kahawa(vinywaji vyenye kafeni) zinaweza kupunguza nafasi ya wewe kupata ujauzito. Pia kuwa na uzito mdogo au mkubwa sana inaweza kuingilia ufanyaji kazi wa homoni.
• Angalia ishara za mwili wako zitakazo kusaidia kujua wakati gani ni wa kufanya ngono ili kupata ujauzito – rekodi jotoridi la mwili na majimaji ukeni ili kujua muda muafaka wa kufanya ngono. Ishara hizi zitakusaidia kujua ni wakati gani yai linapevushwa ndani ya mwili wako na kama yai lako linapevushwa kwa wakati.
• Mtembele mshauri wako wa afya kama hujafanikiwa kupata ujauzito baada ya miezi sita ya kufanya ngono – Kutana na mshauri wako wa afya kujadili uwezekano wa kupima uwezo wako wa kupata ujauzito. Kwa wakati huu unaweza kumtembelea mtaalamu wa maswala ya uzazi.

Tumia kirutubisho chenye myo-inositol (virutubisho vinavyotumika kutibu watu wenye uvimbe kwenye mfuko wa mayai) kukusaidia kuboresha mayai yako.

Ugumba kwa Mwanamke

Ugumba ni tatizo linaloathiri takribani mmoja kati ya wanandoa 6. Utambuzi wa ugumba unakamilika pale wanandoa wanapojaribu kupata mtoto kwa  mwaka mzima bila mafanikio.

Ni nini chanzo cha ugumba kwa mwanamke?

Sababu kuu ya ugumba inahusisha matatizo ya yai kupevushwa, kuharibika mirija ya falopiani au mfuko wa uzazi(uteras), au matatizo ya mlango wa uzazi(cervix). Umri unaweza changia pia, kadiri mwanamke anavyokua kiumri ndivyo uwezo wake wa kupata ujauzito unapungua.

Tatizo la kupevuka yai linasababishwa na mambo yafuatayo:

• Mabadiliko ya homoni
• Uvimbe au jipu kwenye mfuko wa mayai
• Matatizo katika mfumo wa ulaji, mfano anorexia nervosa (albamu) au bulimia nervosa.
• Matumizi ya pombe au madawa ya kulevya
• Matatizo ya tezi ya thairoidi.
• Uzito uliopitiliza
• Msongo wa mawazo
• Mazoezi makali ya mwili yenye kusababisha upungufu wa mafuta mwilini uliopitiliza.
• Mzunguko mfupi wa hedhi.

Matatizo ya uharibifu wa mirija ya falopiani au mfuko wa uzazi (uterasi) unaweza kusababishwa na yafuatayo:

• Uvimbe kwenye nyonga.
• Maambukizi ya nyonga yaliyopita.
• Ugonjwa wa “endometriosis” au uvimbe katika mfuko wa uzazi.
• Uvimbe wenye maji ndani ya mfuko wa uzazi unaosababishwa na “endometriosis”.
• Kovu kwenye mfuko wa uzazi au “adhesion” ( kushikana kwa tishu wakati wa kushonwa  kidonda baada ya upasuaji).
• Ugonjwa wa kudumu.
• Tatizo lililopita la mimba kutungwa nje ya mji wa mimba.
• Kasoro ya kuzaliwa
• DES syndrome (dawa, iliyotolewa kwa wanawake ili kuzuia kupoteza mimba au mtoto kuzaliwa mapema kabla ya wiki ya 37 inaweza kusababisha matatizo ya uzazi.)

Uteute  usio wa kawaida kwenye mlango wa kizazi unaweza pia kusababisha ugumba. Uteute usio wa kawaida ndani ya mlango wa kizazi unaweza kuzuia mbegu za kiume kufika kwenye yai au kufanya ugumu wa mbegu za kiume kupenya na kuingia kwenye yai.

Ugumba kwa mwanamke unatambulikaje?

Ugumba kwa mwanamke hupimwa kama sehemu ya uchunguzi wa mwili.Vipimo vinahusisha uelewa wa matibabu ya zamani na mambo yanayoweza kuchangia ugumba.

Vituo vya afya vinaweza kutumia vipimo vifuatavyo kutathimini uwezo wa kupata ujauzito:

• Kipimo cha mkojo au damu kuangalia kama kuna maambukizi au tatizo la homoni ikiwemo ufanya kazi wa homoni ya thairoidi
• Kipimo cha nyonga kuangalia kama unaweza kubeba ujauzito vizuri na kipimo cha titi kuangalia uwezo wa kuzalisha maziwa ukujifungua mtoto.
• Sampuli ya uteute unaopatikana katika mlango wa kizazi na tishu kuangalia kama yai linapevushwa ndani ya mwili wako.
• Kipimo maalumu (laparoscope) cha kuingizwa ndani ya uke wa mwanamke kuangalia hali ya ogani ndani ya mwili wa mwanamke na kuangalia kama kumeziba au kuna  kovu katika tishu za mfuko wa uzazi.
• Kipimo maalum cha X-ray (HSG) kinachoshirikiana na kimiminika cha rangi kinachowekwa kwenye mirija ya falopiani kurahisisha wataalamu kuangalia kama kumeziba.
• Kipimo (hysteroscopy) cha kuangalia kama kuna hali isiyo ya kawaida kwenye mfuko wa mimba, kwa kutumia kamera ndogo inayotoa mwanga.
• Kipimo cha ultrasound kinachoangalia mfuko wa uzazi na mfuko wa mayai.
•  Kipimo cha (Sonohystogram) kinachoambatana na kipimo cha ultrasound na majimaji ya chumvi yanayoingizwa kwenye mfuko wa uzazi kuangalia tatizo au hali isiyo ya kawaida.

Uelewa wako wa ufuatiliaji wa mzunguko wako wa hedhi na kupevuka kwa yai utamsaidia mtoa huduma kutathimini uwezo wako wa kupata ujauzito.

Jinsi gani ugumba unatibika?

Ugumba kwa mwanamke unatibiwa kwa njia zifuatazo:

• Matumizi ya vidonge vya homoni ili kurekebisha mabadiliko ya homoni, “endometriosis” au mzunguko mfupi wa hedhi.
• Matumizi ya dawa za kuchangamsha upevushwaji wa yai
• Matumizi ya virutubisho vya kuongeza uwezo wa kupata ujauzito (vya kununua).
• Matumizi ya antibaiotiki za kuondoa maambukizi ya magonjwa ya ngono.
• Upasuaji mdogo kutoa aina yoyote ya makovu ya tishu ndani ya mfuko wa uzazi na uzibaji kwenye mirija ya falopiani,uterasi au eneo la nyonga.

Je,kuna kinga ya ugumba ?

Hakuna lolote linaloweza kufanyika kukinga ugumba uliosababishwa na matatizo ya kurithi au ugonjwa. Ingawa, kuna mambo mwanamke anaweza kufanya kupunguza uwezekano wa kuwa mgumba:

• Chukua hatua kujikinga na magonjwa ya kuambukiza ya ngono.
• Epuka dawa za kulevya
• Epuka matumizi makubwa ya pombe kila mara.
• Fuatilia ratiba nzuri ya usafi na afya.
• Fanya vipimo na daktari wako wa mambo ya uzazi kama uko tayari kuanza kujamiana.

Lini niwasiliane na mtoa huduma wangu?

Ni muhimu kuwasiliana na mtoa huduma wako kama utakumbana na yafuatayo:

• Hali ya kutokwa damu isiyo ya  kwa kawaida
• Maumivu ya tumbo la uzazi.
• Homa
• Kutokwa  uchafu ukeni usio wa kawaida
• Maumivu wakati wa kujamiana.
• Kuvimba au kuwasha maeneo ya ukeni.

Ugonjwa wa Listeria kwa Mjamzito

Listeria ni ugonjwa unaosababishwa pale unapogusa bakteria aitwaye listeria. Pia unaweza kuupata ugonjwa huu pale unapokula chakula kilichoambukizwa listeria, na pia kuupata kwa kushika udongo, maji na kinyesi kilichoambukizwa.

Unapokuwa mjamzito,una kubwa nafasi ya kushambuliwa na ugonjwa huu. Hii ni kwa sababu mabadiliko katika mfumo wako wa kinga hayawezi kuulinda mwili wako dhidi ya maambukizo kama kawaida, kwasababu yako chini kuliko kawaida. Ugonjwa huu wa listeria unaweza kumuathiri mama mjamzito mara 20 zaidi kuliko watu wengine wenye afya.

Ugonjwa wa listeria unaweza kumdhuru mtoto wangu?

Ugonjwa wa listeria ni hatari sana kwa mtoto. Maambukizi yanaweza kumpata mtoto kwa njia ya mfuko wa mimba au wakati wa kujifungua.

Ukigundua una ugonjwa huu mapema na kutibiwa mapema kwa kutumia antibaiotiki itasaidia kumlinda mtoto. Hata hivyo, bila matibabu ya haraka ugonjwa wa listeria unaweza kusababisha:

• Kuharibika mimba.
• Kujifungua kabla ya wakati.
• Kujifungua mtoto aliyefariki.

Ikiwa mtoto wako amepata maambukizi ya ugonjwa huu akiwa bado tumboni au wakati wa kujifungua, anaweza kuumwa sana baada ya kuzaliwa,na kushambuliwa na nimonia, homa ya uti wa mgongo au mtoto kushindwa kupumua vizuri(neonatal sepsis). Kawaida maambukizi kwa mtoto yanaonekana mara mtoto anapozaliwa, ila wakati mwingine dalili zinachukua wiki kadhaa kuonekana.

Nitajuaje nina ugonjwa wa listeria?

Ni rahisi sana kufananisha ugonjwa wa listeria na mafua kwasababu dalili ni ndogo sana- ni za hali ya chini kuzigundua. Unaweza kuwa na:

• Homa
• Maumivu ya misuli
• Kusikia baridi
• Kichefuchefu au kutapika
• Kuharisha

Dalili zinaweza huonekana mpaka wiki ya 10 baada ya kugusana na bakteria. Kwa ulinzi wa afya yako ni vema kumuona daktari wako mda wowote ukiwa na homa na kusikia baridi kipindi cha ujauzito.

Mara chache maambukizi haya  huenea kwenye damu yako au mfumo wa fahamu na kuwa makali zaidi. Katika hali hii homa, maumivu ya misuli na kusikia baridi inaweza kuwa mbaya sana na kusababisha maumivu ya kichwa, shingo kukaza, kuchanganyikiwa, na kutetemeka sana. Hata hivyo, mwanamke mjamzito mmoja kati ya watatu haonyeshi dalili zozote. Inawezekana kujua umeambukizwa mara baada ya kupata shida wakati wakujifungua au mtoto anapoumwa baada ya kuzaliwa.

Jinsi gani ya kujikinga na ugonjwa wa Listeria?

Njia nzuri ni kuepuka vyakula vyote vinavyoweza kusababisha listeria. Ulaji wa vyakula vilivyoambukizwa na listeria ni chanzo kikuu cha maambukizi.

Katika miezi mitatu ya mwisho ya ujauzito kinga ya mwili inakua chini, hivyo kuna uwezekano mkubwa wa kuambukizwa ugonjwa huu, ni vema kula vizuri na kuangalia aina ya vyakula unavyokula ili usipate maambukizi mpaka mwisho wa ujauzito.

Ukiwa na ujauzito unashauriwa kuepuka vyakula vilivyo na hatari ya kubeba bakteria listeria,ambavyo ni kama:

• Bidhaa za maziwa ya kupakiwa ambazo hazijapitishwa kwenye joto ili kuua vidudu hatari(zina lebo ya-unpasteurised kwenye chupa zake)
• Jibini laini
• Nyama mbichi za kupakiwa

Ni salama kutumia bidhaa za maziwa zilizopitishwa kwenye joto ili kuua vijidudu hatari kama mgando (yoghurts) na jibini ngumu. Pia,kuwa makini zaidi ukiwa nyumbani wakati wa kuandaa chakula:

• Osha mikono yako kabla na baada ya kuandaa chakula.
• Osha vyombo vyako na sehemu ya kukatia nyama wakati wote wa kuandaa chakula.
• Tenganisha nyama iliotayari kwa kuliwa na mbichi ndani ya friji, yaani nyama mbichi iwe chini ya nyama iliyo tayari kuliwa ili damu na maji kutoka kwenye nyama mbichi yasiharibu nyama iliyo tayari kwa kuliwa.
• Menya na osha matunda, mboga za majani na saladi vizuri kabla ya kula.
• Pika chakula vizuri na kwa jotoridi linalofaa.

Bakteria listeria anaweza kuishi na kukua kwenye mazingira ya baridi kama ndani ya friji tofauti na bakteria wengine.

Bakteria wengi wa listeria wanaambatana na vyakula baridi na tayari kwa kuliwa ambavyo vimehifadhiwa kwa muda mrefu  au katika jotoridi lisilo sahihi.

Vyakula ambavyo ni salama kwa mama mjamzito:

• Samaki wa kukaanga
• Nyama zilizopikwa, kitimoto, na nyama za kutibiwa
• Saladi zilizopakiwa, na matunda yaliyokatwa kama ndimu.

Kwa vyakula vilivyotayari kwa kuliwa, ni muhimu kufanya yafuatayo:

• Angalia kama jotoridi la friji yako ni sawa kama ulivyoshauriwa, kawaida digrii 5 za sentigredi au chini
• Kula vyakula kabla ya tarehe zake za mwisho za matumizi.
• Fuata maelekezo yaliyo kwenye vipakio vya vyakula, kama vile ni siku ngapi uendelee kutumia baada ya kufungua bidhaa mfano mzuri ni maziwa fresh ya kampuni kama Azam.

Unaweza kupata listeria kutoka kwa wanyama kama kondoo, ng’ombe, mbuzi wakati wamejifungua. Kama unafanya kazi za shambani au unatembelea shamba kaa mbali na kondoo,ng’ombe na mbuzi na epuka kushika nguo na vifaa vinavyotumika kuwahudumia wanyama.

Jinsi gani ugonjwa wa listeria unatibika?

Kama una dalili zozote za mafua au umekula kitu ambacho unahisi kimekuletea dalili za mafua ongea haraka na mshauri wako wa afya.

Ikiwa mshauri wako wa afya atagundua una maambukizi ya listeria atapanga upate kipimo cha damu. Na kama majibu yataonyesha umeambukizwa, daktari atahakikisha unapata antibaiotiki kukulinda wewe na mtoto. Pia utafanyiwa uchunguzi wa “ultrasound” kuangalia kama afya ya mtoto ni salama.

Nitajuaje Kama Mimba Imeharibika

Dalili za mwanzo ni kutoka damu kwa wingi, maumivu makali na tumbo kukaza. Kutokwa damu kunaweza kutofautiana na kawaida maana damu inakuwa nyekundu mpauko.

Damu huweza kutoka kwa siku kadhaa mfululizo, inaweza kuwa ngumu kutambua kinachoendelea, mimba kuharibika inaweza kuleta upweke wa hali ya juu, hasira, woga na kujiskia vibaya.

Kama damu inatoka kwa matone tu au nyepesi,kumbuka ni jambo la kawaida kutoka damu kipindi cha mwanzo cha ujauzito hivyo usiwe na wasiwasi sana lakini wasiliana na mshauri wako wa afya.

Nifanye nini kama nadhani mimba imeharibika?

Kama una dalili za mimba kuharibika piga simu hospitali. Mwone daktari wa wanawake, au hata kwa njia ya simu anaweza kukupa ushauri.

Kama una mimba chini ya miezi sita unaweza kushauriwa kubaki nyumbani tu na kuona nini kitatokea.

Kama mimba yako ina miezi zaidi ya sita,unashauriwa uwahi hospitali ili kufanya kipimo cha “ultrasound” na vipimo vingine zaidi. Mtaalam anaweza kukupa kipimo kupitia njia ya uzazi, njia hii ya kipimo inaweza kutoa matokeo mazuri ya mfuko wa uzazi na ni salama kabisa. Na hakuna madhara yoyote.

Vipimo hivi vitaangalia afya yako na kukupa majibu kamili kama umepoteza ujauzito au ujauzito ni salama. Daktari anaweza kusema kama mimba itaharibika , iliharibika au imeharibika baada ya kuangalia matokeo ya vipimo.

Baada ya uchunguzi utaambiwa uende nyumbani kupumzika  na hospitali watakupa namba ya simu masaa 24 utakayopiga kama kutakua na mabadiliko yoyote.

Utahitaji msaada mzuri wa taulo safi na vitambaa vya usafi au pedi za usiku ili kufyonza damu yeyote. Usitumie pedi za kuingiza ndani ya uke-kisodo (tampons) maana zinaongeza nafasi ya maambukizi. Unaweza kutumia dawa  za kutuliza maumivu kama paracetamol. Ikiwa daktari wako au mshauri wako wa afya amethibitisha mimba yako imeharibika unaweza kutumia ibuprofen pia. Ni vema kumuomba mwenza wako au rafiki yako akununulie haya mahitaji kama hauna ndani kwako.

Kuweka chupa ya maji vuguvugu huweza kupunguza maumivu ya tumbo, kama huwezi kuvumilia maumivu ya tumbo unaweza kumpigia simu daktari wako.

Naweza kufanya lolote kuzuia damu kutoka?

Pindi mimba inapoharibika hakuna kitakachoweza kufanyika kuzuia. Kulala kitandani ni muhimu.

Damu kupungua kutoka au kuacha, inaweza kukustaajabisha. Ukweli ni kwamba damu inaganda kwenye mlango wa kizazi na kuendelea kutoka kama mabonge ukisimama au ukienda uwani.

Nini kinatokea baada?

Ni jambo tu la kuupa mwili wako nafasi ya kupumzika, na kutegemea  kwamba mwenzi wako atakua yuko na wewe kukufariji na kuzingatia kuwa unaendelea vizuri.

Kama damu imepungua kutoka na hauna maumivu, unaweza kupumzika tu nyumbani. Na endelea  kuwasiliana na daktari wako ukimjulisha nini kinaendelea.

Kama mwenzi wako hataweza kuwa na wewe kila wakati, pengine mtu mwingine wa karibu anaweza kuwa karibu na wewe. Kwasababu kupoteza mtoto kabla hajazaliwa inaweza kuambatana na matatizo. Kama utapata tatizo lolote kati ya haya unaweza kuwasiliana na daktari wako.

• Kutokwa damu kunazidi na kunaloanisha zaidi ya pedi moja ya uzazi ndani ya lisaa limoja, au kutokujiskia vizuri, au kuzimia na kushindwa kuendelea kuvumilia kutokwa na damu, hii ina maana unapoteza damu sana.
• Kuwa na maumivu upande mmoja na kuhisi ganzi katika tumbo lako, nyonga au mabega, kusikia kizunguzungu, mapigo ya moyo kwenda mbio, au kuwa na maumivu ukienda msalani. Hizi zote ni ishara za mimba kutungwa nje ya mfuko wa mimba ambayo inahitaji matibabu haraka ili kulinda afya yako.
• Unahisi homa na kutokujiskia vizuri kiujumla, kama vile una mafua, na maumivu ya tumbo yasioisha hizi zote ni ishara za kupata maambukizi.

Kwa muda gani damu hutoka baada ya mimba kuharibika?

Kutokwa na damu huchukua wiki moja mpaka wiki mbili damu inakua imeacha kutoka. Hata hivyo wiki moja au mbili zinaweza zikapita na na pia ikabidi uendelee kujihudumia unavyoendelea kupata nafuu kimwili na kiakili.

Kama damu haijaacha kutoka ndani ya wiki mbili wasiliana na daktari wako haraka iwezekanavyo

Kuendelea kutokwa na damu inaweza kumaanisha una vipande vya tishu ndani ya mfuko wa uzazi, wakati mwingine kutokwa damu kunaweza kusababishwa na maambukizi ulioyapata ndani ya mfuko wa uzazi, inapaswa kuendelea na matibabu ili kupata nafuu.

Nifanye nini nipate nafuu baadaye?

Kama umepata nafuu baada ya mimba kuharibika au unahitaji matibabu zaidi, wewe na mwenzi wako mnapaswa kuwa pamoja na msiruhusu huzuni kuchukua nafasi.

Kama unaendelea kujiuguza nyumbani, unaweza ukahisi unataka kujishughulisha  baada ya siku chache, utahitaji siku chache bila kazi, ingawa unaweza kuwasiliana au kumwona daktari wako ili kupata ruhusa ya kupumzika utakayo mpatia mwajiri wako.

Daktari wako anaweza kukupa miadi kama utahitaji,na pia unaweza kufanya vipimo zaidi kuhakiki kuwa hali yako iko sawa.

 

Matatizo ya Kiafya Yanayohusiana na Ujauzito

Baadhi ya matatizo ya ujauzito yanatokea hata kwa wanawake wenye afya. Baadhi ya vipimo vinavyofanywa kipindi cha ujauzito vinaweza kukusaidia kujikinga na matatizo haya au kuyagundua mapema. Wasiliana na daktari wako mapema na kupata ushauri kuhusu matibabu ya tatizo utakalogundua.  Kwa kufanya hivyo utaongeza nafasi ya kujifungua salama na mtoto mwenye nguvu na afya. Lifuatalo ni jedwali linaloonyesha badhi ya matatizo yanayohusiana na ujauzito, dalili na matibabu yake:

Matatizo ya kiafya wakati wa ujauzito
Tatizo	Dalili	Tiba
Anemia – upungufu wa damu(chembe nyekundu zenye afya za damu)	Kusikia kuchoka au mnyonge Kupauka Kuhisi kuzimia Kupungukiwa pumzi	Kutibu chanzo cha “anemia” inaweza kusaidia kurudisha idadi ya chembe nyekundu za damu zenye afya. Wanawake wenye matatizo yanayohusiana na “anemia” wanasaidiwa kwa kutumia madini chuma na virutubisho vya foliki asidi. Daktari wako atachunguza kiwango cha chuma kipindi chote cha ujauzito wako kuhakikisha “anemia” haitokei tena.
Msongo wa mawazo– Huzuni wakati wa ujauzito au baada ya kuzaliwa (baada ya kujifungua)	Huzuni kubwa Mabadiliko ya hamu ya kula Mawazo ya kujiumiza wewe au mtoto. Kujisikia kukosa msaada na mwenye hasira.	Wanawake wenye ujauzito wanaweza kusaidiwa kwa matibabu kama: Ushauri nasaa Makundi ya kusaidiana Dawa Msongo wa mawazo wa mama unaweza kuathiri ukuaji wa mtoto, hivyo kupata tiba ni muhimu kwa mama na mtoto.
Mimba kutungwa nje ya mfuko wa uzazi,mara nyingi kwenye mirija ya falopiani.	Maumivu ya tumbo la uzazi Maumivu ya mabega Kutokwa damu ukeni Kusikia kizunguzungu au kuzimia	Madawa au upasuaji hutumika  kutoa mtoto mchanga ili viungo vyako vya uzazi visiharibike.
Matatizo ya mtoto tumboni – mtoto aliye tumboni ana matatizo ya kiafya,kama ukuaji hafifu au matatizo ya moyo.	Mtoto kusogea kuliko kawaida Mtoto kuwa mdogo kuliko kawaida. Matatizo mengine hayana dalili, ila yanagundulika kwa vipimo vya hospitali.	Matibabu yanategemea majibu ya vipimo vinavyochunguza afya ya mtoto. Kama kipimo kimegundua kuna tatizo, haimaanishi mtoto yupo katika hatari sikuzote. Inaweza kumaanisha mama anahitaji kuangaliwa kwa makini mpaka mtoto atakapozaliwa.Hii inajumuisha vitu vingi kama mama kupumzika kitandani. Wakati mwingine mtoto anatakiwa kuzaliwa mapema.
Ugonjwa wa kisukari kipindi cha ujauzito– kiwango kikubwa cha sukari kwenye damu wakati wa ujauzito	Kawaida hakuna dalili. Wakati mwingine kiu kali, njaa au uchovu Uchunguzi wa vipimo kuonyesha viwango vikubwa vya sukari kwenye damu.	Wanawake wengi wajawazito wenye matatizo yanayohusiana na ugonjwa wa kisukari wanaweza kudhibiti kwa kufuata utaratibu wa mlo wenye afya kutoka kwa daktari. Wanawake wengine wanahitaji “insulin” kuweka viwango vya sukari kwenye damu chini ya udhibiti.  Kufanya hivyo ni muhimu kwa sababu ugonjwa wa kisukari ukipuuziwa unaongeza hatari ya: Kifafa cha mimba Kujifungua kabla ya mda Kujifungua mtoto mkubwa, inaweza sababisha ugumu wakati wa kujifungua Upasuaji wakati wa kujifungua. Mtoto kuzaliwa na kiwango kidogo cha sukari ndani ya damu,matatizo ya kupumua, na manjano
Shinikizo kubwa la damu– shinikizo kubwa la damu linaanza baada ya wiki ya 20 ya ujauzito na kupotea baada ya kujifungua	Shinikizo kubwa la damu bila ishara au dalili za kifafa cha mimba.	Afya ya mama na mtoto kuangaliwa kwa ukaribu zaidi na kuhakikisha shinikizo kubwa la damu sio kifafa cha mimba. .
Hyperemesis gravidarum (HG) – ugonjwa huu unahusisha kutapika na kusikia kichefuchefu kuliko kawaida wakati wa ujauzito-ni zaidi ya magonjwa ya asubuhi ya mama mjamzito ambayo ni kawaida.	Kichefuchefu kisicho na mwisho Kutapika mara nyingi kila siku Kupoteza uzito Hamu ya kula kupungua. Kuzimia au kusikia kuzimia Kukosa maji mwilini	Vyakula vikavu, na vyakula maalumu ambavyo ni laini,vilivyopikwa na visivyo na pilipili na vinywaji  ni hatua ya kwanza ya tiba ya hali hii. Wakati mwingine dawa zitakusaidia kupunguza au kuondoa kichefuchefu. Wanawake wengi wenye tatizo hili hulazwa hospitalini ili wapewe vimiminika na virutubisho vya kutosha.Kawaida wanawake wanaosumbuliwa na tatizo hili hupata nafuu kuanzia wiki ya 20 ya ujauzito. Lakini baadhi ya wanawake wanatapika na kusikia kichefuchefu kipindi chote cha mimba.
Mimba kuharibika–Asilimia 20 ya mimba zinaishia kuharibika kabla ya wiki ya 20. Mara nyingi mimba iharibika kabla ya mwanamke kugundua ni mjamzito.	Ishara za kuharibika mimba ni kama: Kuona madoadoa ya damu ukeni. Kuumwa tumbo na maumivu chini ya kitovu. Kutokwa maji au tishu(mabaki ya kijusi) ukeni	Mara nyingi, mimba kuharibika haina kinga. Mwanamke anahitajika kufanyiwa matibabu ya kuondoa tishu zote za kijusi ndani ya mfuko wa mimba. Ushauri nasaha unaweza kusaidia kuponya hisia za kupoteza mtoto.
Placenta previa – ni tatizo la kitaalamu  linalohusisha plasenta kufunika shingo ya mfuko wa mimba,hivyo kuingilia uzalishaji wa mtoto kwa njia ya kawaida.	Kutokwa damu ukeni bila maumivu wakati wa miezi mitatu ya pili ya ujauzito au miezi mitatu ya mwisho ya ujauzito. Wakati mwingine hakuna dalili	Ikiwa itagundulika baada ya wiki ya 20 ya ujauzito, na hakuna damu inayotoka,mwanamke atahitajika kupunguza kazi zake na kuongeza mapumziko kitandani. Ikiwa damu inatoka kwa kasi,mama mjamzito atahitajika kulazwa mpaka mama na mtoto watakapokua salama. Ikiwa damu imeacha kutoka au kupungua mama anatakiwa kuendelea kupumzika kitandani mpaka siku ya kujifungua. Na ikiwa damu inaendelea kutoka, au uchungu wa kujifungua umeanza kabla ya mda wake,mtoto atazaliwa kwa njia ya upasuaji.
Placental abruption Plasenta kutengana na ukuta wa mfuko wa uzazi kabla ya kujifungua, na mtoto tumboni kukosa oksijeni.	Kutokwa damu ukeni Kuumwa tumbo la uzazi,kubanwa nyonga na kulainika kwa mfuko wa mimba.	Kama kutenganishwa kwa plasenta na ukuta wa mimba ni mdogo,mapumziko kitandani kwa siku chache yatasaidia kupunguza damu kutoka. Kwa hali ya katikati itahitaji mapumziko ya kudumu kitandani, lakini hali mbaya ya kutengana plasenta na ukuta wa mfuko wa mimba itahitaji matibabu haraka na mtoto kuzaliwa mapema.
Kifafa cha mimba– hali hii huanza wiki ya 20 ya ujauzito na kusababisha shinikizo kubwa la damu na matatizo kwenye kibofu na ogani nyingine.	Shinikizo la damu Mikono na uso kuvimba Protini nyingi kwenye mkojo Maumivu ya tumbo Kizunguzungu Maumivu ya kichwa	Tiba kubwa ni kujifungua, ambayo inaweza isiwe salama kwa mtoto. Ikiwa kujifungua mtoto itakua mapema sana, daktari atamuangalia mama na mtoto kwa ukaribu sana, hivyo kulazwa hospitalini ni jambo la muhimu wakati huu. Matumizi ya dawa ni muhimu ili mama asipate mshtuko wa moyo.
Uchungu kabla ya muda wa kujifungua– kupata uchungu kabla ya wiki ya 37 ya ujauzito.	Kuongezeka kasi ya kutoka majimaji ukeni Shinikizo na kubanwa  kwenye nyonga Maumivu ya mgongo Kubana na kuachia tumbo la uzazi.	Dawa zinaweza kupunguza uchungu kuendelea. Inashauriwa kumpumzika kitandani. Wakati mwingine mama mjamzito anahitajika kujifungua mapema kabla ya wiki ya 37.

Changamoto za Kupata Ujauzito kwa Wanawake Wenye Umri Zaidi ya Miaka 35

Moja ya sababu inayoleta matatizo ya kuzaa pale umri unapokua mkubwa ni kupevushwa yai mara chache kuliko kawaida. Kadiri wanawake wanapoendelea kukua mizunguko yao ya hedhi inaanza kubadilika na mayai kushindwa kupevushwa kwa wakati. Idadi ya mayai na ubora wa mayai unapungua, mwanamke anapofika umri kati ya miaka 30 mpaka 40. Utafiti unaonyesha ubora wa mayai unaweza kuongezwa ihali idadi yake haiwezi kuongezeka. Virutubisho vya “myo-inositol”, asidi ya foliki na “melatonin” vimeonyesha kuongeza ubora wa mayai na kazi za mfuko wa mayai.

Sababu nyingine zinazofanya kupata ujauzito baada ya miaka 35 kuwa vigumu ni pamoja na:

• Maambukizi au upasuaji uliosababisha kovu kwenye tishu maeneo yanayozunguka mfuko wa mimba,mirija ya falopiani au mlango wa kizazi cha mwanamke.
• Ugonjwa wa “endometriosis”.
• Uvimbe katika mfuko wa uzazi.
• Upungufu wa uteute ndani ya mlango wa kizazi.
• Magonjwa ya kudumu/sugu kama shinikizo la damu au kisukari.

Kuharibika mimba pia ni tatizo kubwa kwa wanawake wenye umri zaidi ya miaka 35. Hii inasababishwa na ongezeko la mabadiliko ya jenetiki za uumbaji. Wanawake wenye umri kati ya miaka 35-45 wana nafasi kati ya asilimia 20-35 ya mimba kuharibika

Ni nini nifanye niongeze nafasi ya kuzaa baada ya umri wa miaka 35?

Kujaribu kujifungua baada ya miaka 35 linaweza kuwa jambo la kuelemea, lakini kuna mambo mengi ya kufanya kukusaidia kushika ujauzito haraka.Yafuatayo ni mambo ya kukumbuka:

• Andaa ratiba ya kuonana na mtaalamu wa uzazi – wewe pamoja na mshauri wako wa afya mnaweza kupitia historia ya matibabu yako, matibabu ya sasa na maisha yako kwa ujumla. Kwa kufanya hivi, kunasaidia kuyagundua matitizo na wasiwasi wowote hasa unapojiandaa kupata ujauzito baada ya miaka 35.
• Wanawake wenye umri mkubwa wanachukua mda kupata ujauzito – kuwa na imani pale unapochelewa kupata ujauzito, kumbuka wastani wa namba ya kupata ujauzito kwa wanandoa walio na umri zaidi ya mika 35 ni 1-2 kwa mwaka.
• Mwanamke aliye na afya kimwili,kiakili na kihisia anaweza kupata ujauzito – pombe,sigara na matumizi ya kahawa(vinywaji vyenye kafeni) zinaweza kupunguza nafasi ya wewe kupata ujauzito. Pia kuwa na uzito mdogo au mkubwa sana inaweza kuingilia ufanyaji kazi wa homoni.
• Angalia ishara za mwili wako zitakazo kusaidia kujua wakati gani ni wa kufanya ngono ili kupata ujauzito – rekodi jotoridi la mwili na majimaji ukeni ili kujua muda muafaka wa kufanya ngono. Ishara hizi zitakusaidia kujua ni wakati gani yai linapevushwa ndani ya mwili wako na kama yai lako linapevushwa kwa wakati.
• Mtembele mshauri wako wa afya kama hujafanikiwa kupata ujauzito baada ya miezi sita ya kufanya ngono – Kutana na mshauri wako wa afya kujadili uwezekano wa kupima uwezo wako wa kupata ujauzito. Kwa wakati huu unaweza kumtembelea mtaalamu wa maswala ya uzazi.
• Tumia kirutubisho chenye myo-inositol (virutubisho vinavyotumika kutibu watu wenye uvimbe kwenye mfuko wa mayai) kukusaidia kuboresha mayai yako.

Athari za Kiafya kwa Mjamzito Mwenye Uzito Uliopitiliza

Kuwa na uzito uliozidi au unene wa kupitiliza wakati wa ujauzito inaongeza hatari ya matatizo wakati wa ujauzito. Matatizo hayo hujumuisha:

• Shinikizo la damu wakati wa ujauzito, ambayo bila kuangaliwa kwa karibu inaweza kusababisha matatizo makubwa yajulikanayo kama kifafa cha mimba.
• Kisukari wakati wa ujauzito uzito uliozidi au unene wa kupitiliza unaweza kusababisha aina hii ya kisukari (type2 diabetes). Wanawake ambao wameshapata aina hii ya kisukari pia wanahatari kubwa ya kupata unene wa kupitiliza maishani. Kisukari wakati wa ujauzito inaweza kusababisha kushuka kwa kiwango cha sukari kwa kichanga. Mtoto ambae hajazaliwa pia anaweza kuwa mkubwa na inaweza kumwathiri mama na mtoto pia,
• Kuongezeka kwa hatari ya kupasuliwa wakati wa kujifungua.

 Athari za unene uliopitiliza wakati wa ujauzito kwa mtoto

Watoto waliozaliwa na wamama wenye uzito uliozidi au unene wa kupitiliza wapo katika tatizo kubwa la kiafya kama:

• Kasoro katika neva za fahamu-spina bifida.
• Matatizo ya moyo
• Kushuka kwa sukari.
• Unene wa kupitiliza na kuongezeka kwa mafuta mwilini.

Uzito duni wakati wa ujauzito una athari kwa mtoto anayezaliwa, na athari hizo ni kama:

• Mtoto kuzaliwa njiti mtoto kuzaliwa kabla ya wiki 37 za ujauzito.
• Mtoto kuzaliwa na uzito mdogo chini ya kilo 2.5. watoto hawa wachanga wapo katika hatari ya kupata matatizo ya kiafya .